huynh_ngoc_long
New Member
Vòng cung đến Arcturus
Vào tháng 5, có một ngôi sao sáng lấp lánh màu vàng cam, trên cao phía đông của bầu trời khi màn đêm vừa ập xuống. Đó là ngôi sao Arcturus nằm trong chòm sao Boötes(Mục Phu).
Arcturus là ngôi sao sáng thứ 4 trên bầu trời vào buổi tối, đứng sau sao Sirius, Canopus và Alpha Centauri. Trong các sách thiên văn cổ, nó đứng thứ 6 sau cả Vega và Capella, nhưng với kĩ thuật đo đạc tân tiến hiện nay đã cho thấy nó sáng hơn hai sao này một chút.
Có thể không dễ dàng cho bạn để tìm ra với việc định hướng, nên có một cách khác để xác định nó. Đơn giản là hãy nhớ câu hướng dẫn này, “Đi theo đường cung tới Arcturus”. Nó có nghĩa là: nhìn vào chòm sao Bắc Đẩu có hình dạng chiếc gàu với cái cán cong cong. Hãy tưởng tượng kéo dài đường cong từ cái cán của chòm Bắc Đẩu thành hình vòng cung. Tiếp tục theo cung tròn tương tượng đó bạn sẽ nhìn thấy một ngôi sao sáng màu vàng cam đó là Arcturus.
Còn một câu gợi nhớ theo sau “Dịch chuyển tiếp ta sẽ đến Spica”. Từ cái đuôi của chòm Bắc Đẩu theo đường cung tưởng tượng, tiếp tục qua Arcturus xấp xỉ khoảng cách như trên, sẽ đến được sao có ánh sáng xanh là sao Spica trong chòm sao Virgo (Trinh Nữ). (Arcturus và Spica là 2 đỉnh trong Viên Kim Cương Mùa Xuân )
Quá nhanh cho một ngôi sao lớn!
Một điều thú vị về Arcturus là nó đang chuyển vị trí đã được "cố định" trên bầu trời nhanh hơn so với các ngôi sao sáng khác (ngoại trừ duy nhất Alpha Centauri ).
Edmun Halley là người đầu tiên phát hiện ra sự dịch chuyển này vào năm 1718. Arcturus bay vút trong không gian với vận tốc gần 145km/s về hướng chòm sao Virgo. Tuy nhiên, phải đến 1500 năm chúng ta mới nhận ra khoảng cách của nó với chòm sao Virgo đã gần lại khoảng 1 độ (gần 2 lần đường kính mặt trăng lúc rằm). Chúng ta thật may mắn sống vào thời điểm mà khoảng cách giữa Arcturus và Hệ Mặt Trời gần ngắn nhất.
Arcturus sẽ tiếp tục đến gần Trái Đất trong vài ngàn năm tới, nhưng sau đó nó sẽ vượt qua chúng ta để tiếp tục hướng tới chòm sao Virgo và khoảng cách từ Trái Đất với nó sẽ ngày càng tăng lên. Theo sự tính toán cho thấy khoảng gần 500.000 năm, sao Arcturus sẽ cách chúng ta khoảng 800 năm ánh sáng, và mắt thường sẽ không còn nhìn thấy được nó nữa.
Arcturus được ước lượng lớn gấp 25 lần so với đường kính mặt trời - Khoảng 32 triệu km. Nếu chúng ta có thể làm giảm kích thước của mặt trời lại bằng một quả bóng rổ, lúc đó Arcturus sẽ thành một quả bóng ngang 1.8 mét. Nó sẽ sáng gấp 115 lần mặt trời.
Mục Phu ... Con diều... hay Kem ốc quế?
Các dấu nhỏ phía trên chữ o thứ 2 trong Boötes có nghĩa là bạn phải phát âm phân cách giữa các nguyên âm. Đọc là Boo-OH-tes chứ không phải là Boo-ties như nhiều người vẫn thường đọc! Đó là từ Hy lạp nghĩa là người chăn bò(khi chuyển sang tiếng Anh là Herdsman có nghĩa là người chăn gia súc - Mục phu). Theo một truyền thuyết Bootes là con trai của thần Demeter(Ceres)-vị thần nông nghiệp. Bootes đã phát minh ra chiếc cày và Demeter rất hài lòng. Demeter đã đề nghị với thần Zeus cho Bootes có được một cuộc sống vĩnh cữu trên thượng giới để tưởng thưởng công lao này.
Trong tranh vẽ bản đồ sao khoảng vài trăm năm trước, Boötes thường vẽ cầm một cây gậy lớn. Boötes giống như là đang đuổi theo sau Ursa Major - chòm sao Gấu Lớn. Trong một số truyền thuyết Boötes được xem là “người bảo vệ gấu" (bear-guard) hoặc là người săn gấu. Trên bản đồ sao của chúng ta, Boötes giống như con diều nhỏ, Arcturus ở vị trí phần đuôi được vào. Nhưng bạn cứ thử hình dung theo cách khác, nó như một cốc kem quế, đáy cốc kem là ngôi sao Arcturus đang tỏa ánh sáng vàng.
Chòm Bootes trong bản đồ sao của Johann Bode (1801)
anakin323
Theo Space
* Chòm Sao Bắc Đẩu là 7 sao sáng có hình dạng cái gàu của chòm Gấu Lớn. Ở Mỹ gọi 7 sao này là Big Dipper (Cái Muỗng Lớn)
(Nguồn: www.vietastro.org)
Vào tháng 5, có một ngôi sao sáng lấp lánh màu vàng cam, trên cao phía đông của bầu trời khi màn đêm vừa ập xuống. Đó là ngôi sao Arcturus nằm trong chòm sao Boötes(Mục Phu).
Arcturus là ngôi sao sáng thứ 4 trên bầu trời vào buổi tối, đứng sau sao Sirius, Canopus và Alpha Centauri. Trong các sách thiên văn cổ, nó đứng thứ 6 sau cả Vega và Capella, nhưng với kĩ thuật đo đạc tân tiến hiện nay đã cho thấy nó sáng hơn hai sao này một chút.
Có thể không dễ dàng cho bạn để tìm ra với việc định hướng, nên có một cách khác để xác định nó. Đơn giản là hãy nhớ câu hướng dẫn này, “Đi theo đường cung tới Arcturus”. Nó có nghĩa là: nhìn vào chòm sao Bắc Đẩu có hình dạng chiếc gàu với cái cán cong cong. Hãy tưởng tượng kéo dài đường cong từ cái cán của chòm Bắc Đẩu thành hình vòng cung. Tiếp tục theo cung tròn tương tượng đó bạn sẽ nhìn thấy một ngôi sao sáng màu vàng cam đó là Arcturus.
Còn một câu gợi nhớ theo sau “Dịch chuyển tiếp ta sẽ đến Spica”. Từ cái đuôi của chòm Bắc Đẩu theo đường cung tưởng tượng, tiếp tục qua Arcturus xấp xỉ khoảng cách như trên, sẽ đến được sao có ánh sáng xanh là sao Spica trong chòm sao Virgo (Trinh Nữ). (Arcturus và Spica là 2 đỉnh trong Viên Kim Cương Mùa Xuân )
Quá nhanh cho một ngôi sao lớn!
Một điều thú vị về Arcturus là nó đang chuyển vị trí đã được "cố định" trên bầu trời nhanh hơn so với các ngôi sao sáng khác (ngoại trừ duy nhất Alpha Centauri ).
Edmun Halley là người đầu tiên phát hiện ra sự dịch chuyển này vào năm 1718. Arcturus bay vút trong không gian với vận tốc gần 145km/s về hướng chòm sao Virgo. Tuy nhiên, phải đến 1500 năm chúng ta mới nhận ra khoảng cách của nó với chòm sao Virgo đã gần lại khoảng 1 độ (gần 2 lần đường kính mặt trăng lúc rằm). Chúng ta thật may mắn sống vào thời điểm mà khoảng cách giữa Arcturus và Hệ Mặt Trời gần ngắn nhất.
Arcturus sẽ tiếp tục đến gần Trái Đất trong vài ngàn năm tới, nhưng sau đó nó sẽ vượt qua chúng ta để tiếp tục hướng tới chòm sao Virgo và khoảng cách từ Trái Đất với nó sẽ ngày càng tăng lên. Theo sự tính toán cho thấy khoảng gần 500.000 năm, sao Arcturus sẽ cách chúng ta khoảng 800 năm ánh sáng, và mắt thường sẽ không còn nhìn thấy được nó nữa.
Arcturus được ước lượng lớn gấp 25 lần so với đường kính mặt trời - Khoảng 32 triệu km. Nếu chúng ta có thể làm giảm kích thước của mặt trời lại bằng một quả bóng rổ, lúc đó Arcturus sẽ thành một quả bóng ngang 1.8 mét. Nó sẽ sáng gấp 115 lần mặt trời.
Mục Phu ... Con diều... hay Kem ốc quế?
Các dấu nhỏ phía trên chữ o thứ 2 trong Boötes có nghĩa là bạn phải phát âm phân cách giữa các nguyên âm. Đọc là Boo-OH-tes chứ không phải là Boo-ties như nhiều người vẫn thường đọc! Đó là từ Hy lạp nghĩa là người chăn bò(khi chuyển sang tiếng Anh là Herdsman có nghĩa là người chăn gia súc - Mục phu). Theo một truyền thuyết Bootes là con trai của thần Demeter(Ceres)-vị thần nông nghiệp. Bootes đã phát minh ra chiếc cày và Demeter rất hài lòng. Demeter đã đề nghị với thần Zeus cho Bootes có được một cuộc sống vĩnh cữu trên thượng giới để tưởng thưởng công lao này.
Trong tranh vẽ bản đồ sao khoảng vài trăm năm trước, Boötes thường vẽ cầm một cây gậy lớn. Boötes giống như là đang đuổi theo sau Ursa Major - chòm sao Gấu Lớn. Trong một số truyền thuyết Boötes được xem là “người bảo vệ gấu" (bear-guard) hoặc là người săn gấu. Trên bản đồ sao của chúng ta, Boötes giống như con diều nhỏ, Arcturus ở vị trí phần đuôi được vào. Nhưng bạn cứ thử hình dung theo cách khác, nó như một cốc kem quế, đáy cốc kem là ngôi sao Arcturus đang tỏa ánh sáng vàng.
Chòm Bootes trong bản đồ sao của Johann Bode (1801)
anakin323
Theo Space
* Chòm Sao Bắc Đẩu là 7 sao sáng có hình dạng cái gàu của chòm Gấu Lớn. Ở Mỹ gọi 7 sao này là Big Dipper (Cái Muỗng Lớn)
(Nguồn: www.vietastro.org)